In 2018 hebben we helaas veel te vroeg afscheid moeten nemen van Robert de Vaan, onder collega’s en studenten een geliefde CMD-docent. Ter ere van Robert is datzelfde jaar ‘De Vaan’ tot stand gekomen, een afstudeerprijs waar alle afstudeerders evenveel kans op maken en die wordt beoordeeld op criteria die zijn bepaald in samenspraak met Robert. Op deze manier blijft Robert in gedachten betrokken bij het werk van studenten met wie hij altijd met zoveel plezier en toewijding heeft samengewerkt.

Een onafhankelijke jury beoordeelt de genomineerde afstudeerwerken dan ook op de volgende jurycriteria:

1. Verbindend
Het werk kwam tot stand door actieve samenwerking met partners buiten de opleiding (maatschappelijke organisaties, kunstinstellingen, kennisinstituten, etc.).

2. Experimenteel
Het werk getuigt van een experimentele, eigenzinnige aanpak, waaruit een authentieke visie op ontwerp spreekt.

3. Zichtbaar
Het werk is gepresenteerd op fora buiten de opleiding, zowel online als offline.

De jury wil beginnen met het hartelijk feliciteren van alle afgestudeerde CMD studenten met het behalen van hun diploma.

Voor de 5de keer op rij is er ook dit jaar weer een uitreiking van deVaan afstudeer prijs. Alle CMD-afgestudeerden van dit schooljaar (2023) kwamen in aanmerking naar de prijs, die ter nagedachtenis van collega Robert de Vaan in het leven is geroepen. Zoals ieder jaar kon men studenten nomineren voor de prijs waarna een kundige jury zich over de werken heeft gebogen en ter beoordeling heeft voorgelegd aan de criteria van deVaan.

De criteria voor het winnen van deVaan, die door Robert zelf zijn opgesteld, zijn Experimenteel, Verbindend en Naar buiten gericht. Echter, zo zou blijken, waren deze criteria dit jaar niet voldoende om een doorslaggevende winnaar aan te wijzen.

Met deze criteria duidelijk in beeld hebben alle leden van de jury kennisgenomen van de genomineerde werken alvorens samen tot een eenduidige uitspraak te komen voor de winnaar van De Vaan 2023.

Als jury panel voor dit jaar waren er weer veel bekenden aanwezig. Net als ieder jaar was Marian van Cleef, de vrouw van Robert, ook dit jaar weer onderdeel van het jurypanel. Zij kende Robert natuurlijk als geen ander en dit jaar werd er een extra beroep op haar kennis en ervaring gedaan. Om vanuit het werkveld input te geven zijn we blij te vermelden dat ook dit jaar Liesbeth Jans van de Kunstloc Brabant onderdeel is van de jury. Vanuit het docententeam van CMD waren Brenda Renssen, Camiela Warringa en Derk Reneman ook dit jaar weer onderdeel. Helaas konden door ziekte Marja Bernts en, winnares van deVaan 2022, Amber van de Ven dit jaar niet aanwezig zijn bij het jury overleg. Zij hebben gelukkig wel hun voorkeuren binnen de genomineerden kunnen mededelen.

Net als ieder jaar is er naast de roem van het winnen van deVaan ook een geldbedrag gekoppeld aan deze prijs. Bijzonder aan dit jaar is dat de gemeente 's-Hertogenbosch een geldbedrag van 1000,- EUR heeft toegezegd aan de winnaar van deVaan. Samen met de door Avans Hogeschool ingelegde prijzengeld van 250,- EUR betekent dit dat de winnaar in totaal 1250,- EUR mee naar huis mag nemen! We willen bij dezen Avans Hogeschool en de Gemeente 's-Hertogenbosch dan ook van harte bedanken voor hun gulle inleg en hun daarmee uitgesproken waardering voor deVaan prijs.

Dit jaar waren er 5 individuen genomineerd om mee te dingen naar het winnen van deVaan. Uniek aan dit jaar is dat er ook 1 duo is genomineerd, een unicum in de nominaties voor deVaan tot nu toe. Hieronder vernoemen we, in willekeurige volgorde, met grote trots de genomineerden voor deVaan van 2023 met samengevat de bijbehorende opmerkingen van de jury.

Annaïda Silfhout - Design by Waste

Door de jury werd het werk van Annaida geprezen om "haar museum waardige presentatie". Haar doel om ontwerpers te stimuleren om na te denken over het integreren van reststromen in hun ontwerpproces werd 'vernieuwend' en 'uitdagend' genoemd. Ook werd haar werk en houding als 'volwassen' bestempeld. Haar zelfgemaakte papier-materiaal wordt middels haar expositie werk momenteel binnen de opleiding CMD actief gebuikt voor kennisdeling over dit onderwerp in het onderwijs.

Zoe Smulders - Reflectiestudio

Het onderwerp van Zoe's werk is eentje van groot maatschappelijk belang, namelijk het spreken over zelfdoding. De jury prijst het werk van Zoe om haar 'nauwe samenwerking met stichting 113' en het feit dat Zoe een 'mooi maatschappelijk geëngageerd thema' aanstipt. Zoe neemt haar rol als verbindende factor om mensen 'in verbinding te treden' en 'aan te sporen om actie te ondernemen'. Ook de vorm van het werk werd benoemd als 'experimenteel en zichtbaar'.

Zoë Hermans - De relatie tussen mens, cobot en product

Het werk van Zoë Hermans werd gezien als 'zeer verrassend' en werd zelf geroemd omdat men het 'in hun leven nooit had verzonnen'. De manier waarop Zoë 'een gevoelswaarde weet in te brengen in zo'n technische wereld' en daarmee het 'ontmenselijken' van de industrie ter discussie stelt, werd gezien als uiterst innovatief en prikkelend. Door dergelijk werk 'blijft men kritisch op waar we naartoe gaan in de toekomst'.

Eline Franken - Over zin, zien en gezien worden

Eline Franken draagt een ander belangrijk maatschappelijk onderwerp aan, namelijk, eenzaamheid en zingeving onder ouderen. Ze stelde zichzelf als doel om kunst en cultuur in te zetten als middel om ouderen zo tot elkaar te brengen. Haar ontwerp, de verhalenmand, werd gezien als 'visueel erg sterk', 'mooi' en 'poetisch'. Het feit dat Eline 'nauw in contact treedt met ouderen' en 'hun een eigen werk laten ontwikkelen' zorgde volgens de juryleden voor een 'passend organisch ontwerpproces'.

Amber Ciaccia - Sustainable Etalage

Het werk van Amber is volgens de juryleden uniek omdat het eigenlijk 'een drieluik aan uitwerkingen behelst'. Amber heeft als eerste een 'nieuw duurzaam 3D-print materiaal bedacht op basis van resttextiel'. Voor dit materiaal heeft ze vervolgens de partijen bij elkaar gebracht om het daadwerkelijk te produceren. Als laatste heeft ze een etalage ontworpen waarin het nieuwe materiaal aan het publiek wordt gepresenteerd. Dit uiteenlopende werk werd gezien als 'gedurfd' en 'uniek' en daarmee 'klaar voor de industrie'.

Oliwia Migas & Esmeralda van Werkhoven (duo) - Power on

Oliwia en Esmeralda zijn als duo genomineerd voor deVaan prijs dit jaar. Oliwia en Esmeralda hebben hun een 'kritische, speculatieve ontwerpblik' gericht op hoe Artificiële Intelligentie (AI) verkiezingen van de toekomst en het heden kan gaan beïnvloeden. De jury vond hun werk 'echt experimenteel' en 'goed doordacht'. Verder benoemde de juryleden het werk als 'verrassend' en het onderwerp van politiek als 'een onderwerp dat de ontwerpers kwetsbaar' maakt. Ook riep hun werk in de virtuele jurykamer nog discussie op over het onderwerp, wat getuigd van de impact van hun werk.

Het kiezen van de winnaar van deVaan is ieder jaar een hele opgave. Echter bleek dit jaar een uitzonderlijk moeilijk jaar voor de juryleden te zijn. Waar normaliter eerst een top-3 wordt samengesteld om vanuit daar tot een winnaar te komen, bleek deze exercitie dit jaar nagenoeg onmogelijk.
De juryleden bleven "maar wiebelen" en ze waren het erover eens dat er voor alle genomineerden wel viel te beargumenteren waarom ze voldeden aan de door Robert opgestelde criteria voor deVaan. Elke keuze die werd uitgesproken door de juryleden voor de een, riepen meteen twijfels op voor de anderen. Na lang discussiëren, wikken en wegen heeft de jury besloten om kritischer vanuit Robert's gedachtengoed naar de werken te kijken, oftewel, 'wat zou Robert vinden?'. Want anders, zo concludeerden zij, 'zouden we er nooit uit komen'.
Termen als 'prikkelend', 'uitdagen' en 'net een beetje te ver gaan' werden als karaktereigenschappen omschreven door Marian, de vrouw van Robert. Met deze extra criteria wisten de juryleden verder nuance te brengen in de genomineerde werken. Na lang beraad heeft de jury uiteindelijk unaniem weten te besluiten om het werk van Oliwia Migas en Esmeralda van Werkhoven naar voren te schuiven als winnaars van deVaan 2023.
De jury wil via deze weg alle genomineerden van harte feliciteren met hun nominatie voor deVaan prijs. Alle werken waren erg aan elkaar gewaagd en van zeer hoge kwaliteit. In het bijzonder feliciteert de jury Oliwia en Esmeralda als winnaars van deVaan 2023.